Η πρώτη ταινία της Wonder Woman έχει σπάσει τα κοντέρ στο box-office, με την θρυλική Αμαζόνα να φέρνει ήδη πάνω από 500 εκατομμύρια στα ταμεία της DC, η οποία κάνει κιόλας σχέδια για δύο σίκουελ. Φυσικά μαζί με την επιτυχία ήρθαν και τα πολλαπλά άρθρα που παραφουσκώνουν την πολιτισμική σημασία της ταινίας. Η ταινία αυτή κάθε αυτή, έμεινε μακριά από υπερβολές και ιδεολογίες, πράγμα το οποίο εκτίμησα ιδιαίτερα. Όμως ο μύθος που έχει δημιουργηθεί γύρω της, έχει αρχίσει να με κουράζει. Ανεξάρτητα από την γνώμη σας για τη ταινία, νομίζω μπορούμε να συμφωνήσουμε πως δεν είναι δα και ο Πολίτης Κέιν. Είναι μια πολύ επιτυχημένη blockbuster ταινία, όχι ένα πολιτιστικό φαινόμενο. Παρόλα αυτά, δύο πράγματα παπαγαλίζουν συνεχώς τα προαναφερθέντα άρθρα. Πως κορίτσια και γυναίκες έχουν επιτέλους μια ηρωίδα που τους ενδυναμώνει και τους εμπνέει και πως η επιτυχία της Wonder Woman θα φέρει ένα τέλος στο σεξισμό του Hollywood.
Ας ξεκινήσουμε με την πρώτη δήλωση. Tο Ίντερνετ έχει πλημμυρίσει από αρθρογράφους, που δεν σταματούν να λένε πόσο σημαντική είναι η ταινία για μικρά κορίτσια και ότι επιβάλλεται να την δούν για να αποκτήσουν σωστά γυναικεία πρότυπα. Οι συγκεκριμένοι πρέπει να έχουν μείνει στην εποχή της Barbie, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες η Disney παρουσιάζει πολύ δυνατούς και ανεξάρτητους γυναικείους χαρακτήρες, από την Belle και την Mulan, μέχρι και τις πιο πρόσφατες Elsa, Judy Hopps και Moana. Δεν νομίζω λοιπόν, ότι τα μικρά κορίτσια δεν βρίσκουν δυνατούς γυναικείους χαρακτήρες να ταυτιστούν. Αυτό που μου φαίνεται πραγματικά αστείο όμως, είναι η αξίωση ότι ενήλικες γυναίκες περίμεναν την Wonder Woman για να εμπνευστούν και να νιώσουν ενδυναμωμένες. Αρχικά δεν είναι ανάγκη να ενδυναμωθείς από έναν φανταστικό χαρακτήρα, όταν υπάρχει μια πληθώρα αληθινών επιτυχημένων γυναικών, τα έργα των οποίων αποτελούν έμπνευση για όλους μας. Αλλά ακόμα και αν μια γυναίκα επιζητούσε έμπνευση απ΄το σινεμά, μπορούσε να την βρεί και πριν την Diana, στο πρόσωπο πρωταγωνιστριών όπως η Ripley, η Sarah Connor, η Furiosa και πολλές ακόμα.
Αφού καταδείξαμε ότι υπήρχαν πρότυπα για γυναίκες όλων των ηλικιών πριν την έλευση της Wonder Woman, έχω ακόμα μια απορία. Σε όλα αυτά τα άρθρα τονίζεται, πως η παρουσία μιας γυναίκας στο χώρο των ταινιών κόμικ θα τραβήξει το γυναικείο κοινό και θα τους δώσει την ηρωίδα που περιμέναν. Δεν καταλαβαίνω όμως, γιατί ξαφνικά είναι απαραίτητο οι γυναίκες να ταυτιστούν και να εμπνευστούν από ένα χαρακτήρα του ιδίου φύλου. Νομίζω πως ο χώρος ταινιών κόμικ είναι ανοιχτός σε όλους, ανεξαρτήτως φύλου και κάθε άλλο παρά μισογυνισμό προωθεί. Μην με παρεξηγείτε, είμαι απόλυτα πρόθυμος και ανυπομονώ να δω αγαπημένους χαρακτήρες, όπως η Batgirl, στην μεγάλη οθόνη. Δεν μπορώ να ακούω όμως ότι πριν από την έλευση αυτών των χαρακτήρων, ο χώρος ήταν κλειστός σε γυναίκες. Δηλαδή μια κοπέλα δεν μπορούσε να εμπνευστεί από την ακεραιότητα του Captain America ή να ταυτιστεί με το ανυποχώρητο πνεύμα του Batman, απλά επειδή ήταν άνδρες; Νομίζω ότι η μαγεία του σινεμά είναι ότι ταυτιζόμαστε με τον χαρακτήρα σε ένα πιο βαθύ επίπεδο και συνειδητοποιούμε πως, ανεξάρτητα από την εμφάνιση, όλοι μοιραζόμαστε τα ίδια συναισθήματα και τις ίδιες ανησυχίες. Ως λευκός άντρας έχω εμπνευστεί από την προσπάθεια του Adonis στο Creed και έχω συγκινηθεί με την εξιλέωση της Furiosa στο Mad Max και αυτό γιατί με άγγιξαν οι χαρακτήρες, όχι επειδή μοιραζόμασταν το ίδιο φύλο ή την ίδια εθνικότητα.
Μπορώ όμως να δεχθώ την ανάγκη των γυναικών να αντιπροσωπευθούν στην μεγάλη οθόνη, την οποία εγω ως άντρας πιθανά δεν μπορώ να κατανοήσω. Και παρότι υπάρχουν αρκετοί πασίγνωστοι γυναικείοι χαρακτήρες, είναι αρκετά λιγότεροι σε σχέση με τους αντρικούς στις blockbuster ταινίες. Γιατί συμβαίνει όμως αυτό; Εδώ επιστρέφουμε και στη δεύτερη δήλωση, δηλαδή ότι με την επιτυχία της Wonder Woman θα δούμε τους ρόλους που δεν βλέπαμε τόσο καιρό λόγω του σεξισμού που επικρατεί στο Hollywood. Αυτή η δήλωση αν και παρερμηνευτική, περιέχει την αλήθεια και την απάντηση στην ερώτησή μας. Δεν είχαμε παραπάνω γυναικείους ρόλους, διότι δεν θωρούνταν οικονομικά βιώσιμοι. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα του σεξισμού, αλλά της εξάρτησης στα σίγουρα κέρδη και της έλλειψης ρίσκων, τα πραγματικά προβλήματα που μαστίζουν το Hollywood. Στο διάστημα μετά τις επιτυχημένες ταινίες με γυναίκες στο τιμόνι των 80s και πριν έρθει η Wonder Woman, υπήρξε μια εποχή, που project με γυναίκες πρωταγωνίστριες, όπως η Electra, η Catwoman και η Lara Croft, πάτωναν. Έτσι το Hollywood περίμενε πολλά χρόνια μέχρι να είναι σίγουρο πως μια ταινία με ηρωίδα μπορεί να πετύχει. Είναι ηλίθια τακτική, αλλά σε καμία περίπτωση σεξιστική. Αυτό αποδεικνύεται, άλλωστε, και απ’το γεγονός ότι τέτοια φαινόμενα δεν περιορίζονται σε ταινίες με γυναίκες πρωταγωνίστριες. Μετά το έγκλημα του Batman and Robin κάναμε 8 χρόνια να δούμε νεα ταινία Batman, ενώ μετά τις αποτυχημένες solo ταινίες του Hulk, η Marvel θεωρεί πιο σίγουρο να τον χρησιμοποιεί ως δευτερεύοντα χαρακτήρα, παρά ως πρωταγωνιστή.
Ελπίζω τα παραπάνω να αποτελούν ένδειξη ότι η κατάσταση στο Hollywood είναι πολύ πιο περίπλοκη απ’ότι την παρουσιάζουν. Φυσικά θα υπάρχει ένα ποσοστό σεξισμού, αλλά δεν μπορούμε να παριστάνουμε πως βρισκόμαστε στη δεκαετία του 60 και να πιστεύουμε στο μπαμπούλα που έχουν δημιουργήσει οι εκατομμυριούχες ηθοποιοί -ακτιβίστριες. Δυστυχώς στην παραπάνω κατηγορία ανήκουν μεταξύ άλλων η Meryl Streep, η Natalie Portman, η Jennifer Lawrence και πολλές ακόμα εξαιρετικές ηθοποιοί, οι οποίες επιμένουν να παραπληροφορούν τον κόσμο για ζητήματα όπως η διαφορά των μισθών τους από τους άνδρες συναδέλφους τους. Αν δεί κανείς τη διαφορά στα ετήσια κέρδη των πιο καλοπληρωμένων ανδρών και γυναικών ηθοποιών, μπορεί να συμπεράνει ότι αυτό είναι ένδειξη μισογυνισμού, μόνο αν εξετάσει την κατάσταση επιδερμικά. Οι μισθοί στο Hollywood είναι αποτέλεσμα πολλών συνιστωσών, μεταξύ των οποίων είναι η εμπειρία του ηθοποιού, ο σημασία του ρόλου του στη ταινία, η απήχηση του στο κοινό, οι περασμένες του επιτυχίες, η ικανότητα του μάνατζέρ του και η εμπορικότητα της ταινίας. Αυτή τη στιγμή οι πιο εμπορικές ταινίες είναι οι ταινίες δράσης, στις οποίες, όπως είδαμε παραπάνω, πρωταγωνιστούν κυρίως άνδρες. Συμπερασματικά, αφού οι άνδρες πρωταγωνιστούν σε πιο εμπορικές ταινίες, είναι λογικό να έχουν περισσότερα έσοδα. Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι όμως, ας αναλύσουμε και τις πιο γνωστές περιπτώσεις διαφοράς μισθών.
Η Jennifer Lawrence είχε κάνει μεγάλη φασαρία για το μισθό που έλαβε απ’τη δουλειά της στο American Hustle, επειδή σε αυτή και την Amy Adams παραχωρήθηκε 7% του κέρδους της ταινίας, ενώ στους Bradley Cooper και Christian Bale το 9%. Εύκολα μπορεί να δεί κάποιος όμως πως οι δύο άνδρες ηθοποιοί ήταν περισσότερα χρόνια στο χώρο και εκείνη την εποχή πρωταγωνιστούσαν στα Hangover και Batman αντίστοιχα, δύο εξαιρετικά επικερδή franchises. Φυσικά και η Jennifer είχε πρωταγωνιστήσει στα πρώτα δύο Hunger Games τότε, αλλά ο χρόνος συμμετοχής της στη συγκεκριμένη ταινία ήταν πολύ μικρότερος σε σχέση με τους συμπρωταγωνιστές της. Όσο για την Amy Adams, αν και εξαιρετική ηθοποιός, δυστυχώς δεν είχε πρωταγωνιστήσει σε κάποιο ιδιαίτερα λαοφιλές blockbuster, που να δικαιολογεί μεγαλύτερο μισθό. Από τότε η Jennifer Lawrence εξελίχθηκε στην πιο ακριβοπληρωμένη γυναίκα ηθοποιό στο Hollywood. Μάλιστα στη τελευταία της ταινία, το Passengers, αμοίφθηκε με 20 εκατομμύρια, την ίδια στιγμή που ο Chris Pratt έλαβε 12, έχοντας μεγαλύτερο χρόνο συμμετοχής. Φυσικά κανένας δεν παραπονέθηκε και ούτε πρέπει να παραπονεθεί, διότι έτσι λειτουργεί η βιομηχανία.
Σε μια άλλη περίπτωση, η Scarlett Johanson, στο σίκουελ των Avengers, έβγαλε μόλις τα μισά από τον Robert Downey Junior, ο οποίος πληρώθηκε με 40 εκατομμύρια δολάρια. Ο λόγος γι αυτή τη μεγάλη διαφορά, είναι ότι ο Robert έχει πρωταγωνιστήσει σε περισσότερες ταινίες της Marvel και είναι ένας από τους κύριους λόγους, που ο κόσμος πηγαίνει να δει τις ταινίες. Γιατί νομίζετε ότι τον βάζουν όπου μπορούν; Άλλωστε αν η αιτία που η Scar Jo πληρωνόταν λιγότερο ήταν ο σεξισμός, πως εξηγήται ότι οι υπόλοιποι Avengers πληρώθηκαν κοντά στα έξι εκατομμύρια; Για μένα είναι ξεκάθαρο πως οι περιπτώσεις που γυναίκες αμοίβονται λιγότερο από τους συναδέλφους τους γίνονται είδηση χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν άλλα κριτήρια, ενώ οι περιπτώσεις όπου συμβαίνει το αντίθετο απλά αγνοούνται για να στηρηχθεί η ρητορική περί σεξισμού. Η παρερμήνευση αριθμών και στατιστικών δεν σταματάει εδώ όμως.
Πάρτε για παράδειγμα τη στατιστική που λέει πως οι γυναίκες καταλαμβάνουν μόνο το 29% των πρωταγωνιστικών και το 37% των κύριων ρόλων στις 100 πιο επιτυχημένες ταινίες του 2016. Πάλι εύκολα μπορούμε να κατηγορήσουμε το σεξισμό, αν δεν εξετάσουμε ενδελεχώς τις ταινίες. Από αυτές, οι πιο επικερδείς είναι ταινίες δράσης, τις οποίες ήδη καλύψαμε και ταινίες σούπερ ηρώων και λοιπών γνωστών geek franchises. Για τις τελευταίες μπορούμε να συμπεράνουμε πως είναι λογικό να υπερισχύουν ανδρικοί ρόλοι, αφού βασίζονται σε διάσημους χαρακτήρες μιας άλλης εποχής, γραμμένους από άνδρες, με κατά κύριο λόγο ανδρικό κοινό. Σας ενθαρρύνω να δείτε και μόνοι σας τη λίστα και να εξετάσετε αν κάποια από αυτές τις ταινίες είναι αποτέλεσμα σεξισμού. Η έλλειψη γυναικείων ρόλων μπορεί να αποδοθεί και στην έλλειψη σκηνοθετριών, καθώς αυτές θα ήταν πιο ικανές και πρόθυμες να πουν μια ιστορία από την προοπτική μιας γυναίκας.
Συγκεκριμένα οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 7% των σκηνοθετών στις 250 πιο επιτυχημένες ταινίες, ακόμα μια στατιστική που παρουσιάζεται ως ατράνταχτη απόδειξη της ύπαρξης μισογυνισμού στο Hollywood. Η στατιστική δεν υποδεικνύει όμως αν παρέχονται οι ίδιες ευκαιρίες σε άνδρες και γυναίκες. Μπορεί οι γυναίκες σκηνοθέτες να αναφέρουν συνεχώς το πόσο δύσκολο είναι να τα καταφέρουν στην βιομηχανία, αλλά ακριβώς τα ίδια ακούμε και από τους άνδρες συναδέλφους τους. Το Hollywood άλλωστε είναι διαβόητα απαιτητικός χώρος. Αντίθετα στην indie σκηνή, βλέπουμε τις γυναίκες να αποτελούν το 28% των σκηνοθετών. Πολλές από αυτές δεν κάνουν το μεγάλο βήμα στα blockbuster, πιθανά επειδή οι ταινίες τους έτυχε να μην έχουν επιτυχία ή επειδή δεν είναι πρόθυμες να σκηνοθετήσουν εμπορικά σκουπίδια και προτιμούν να έχουν δημιουργική ελευθερία. Σίγουρα παίζει ρόλο και ο σεξισμός, αλλά δεν νομίζω ότι είναι τόσο ο σεξισμός της βιομηχανίας, όσο της κοινωνίας, που θέλει τις γυναίκες μητέρες στο σπίτι. Όπως και να’χει, μερικές φορές γυναίκες και άνδρες κάνουν διαφορετικές επιλογές στη ζωή. Παραδείγματος χάρη, η σκηνοθέτρια της Wonder Woman, Patty Jenkins, όταν ερωτήθηκε γιατί μετά το Monster, την indie επιτυχία της του 2003, δεν σκηνοθέτησε άλλη ταινία, απάντησε πως έκανε παιδί και ότι η δουλειά ενός σκηνοθέτη δεν συμβαδίζει με τα πρώτα χρόνια ανατροφής ενός παιδιού, πράγμα απολύτως λογικό.
Κλείνοντας, αν πρέπει να κατηγορήσουμε το Hollywood για κάτι, είναι η απληστία του. Φυσικά υπάρχει σεξισμός, κλειστόμυαλοι άνθρωποι πάντα θα υπάρχουν, αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Όπως κάθε άλλη βιομηχανία, το Hollywood κινητοποιείται μόνο από τα κέρδη και από τέτοιου είδους διακρίσεις μόνο να χάσει έχει. Αυτοί που έχουν να κερδίσουν, είναι οι άνθρωποι που το παίζουν θύματα και καπηλεύονται μια ιδεολογία για το κέρδος τους. Έτσι, ανεξάρτητα από τα πιστεύω σας πάνω στο θέμα του φεμινισμού, να θυμάστε πως οι ηθοποιοί στο Hollywood είναι προνομιούχοι και πανίσχυροι άνθρωποι, που ζουν σε ένα δικό τους κόσμο, και όχι παραδείγματα προς μίμηση. Όσον αφορά τον τρόπο που αυτές οι τακτικές επηρεάζουν το σινεμά, δεν είμαι αισιόδοξος. Είμαι θερμός υποστηρικτής της αξιοκρατίας και πιστεύω στην ισότητα ευκαιριών, όχι αποτελεσμάτων. Θέλω πολύ να δω περισσότερες ικανές σκηνοθέτριες και περισσότερους δυναμικούς γυναικείους χαρακτήρες, αλλά πρέπει αυτά τα πράγματα να γίνουν με φυσικό τρόπο. Αν το Hollywood ξεκινήσει να προτιμά σκηνοθέτριες μόνο και μόνο λόγω φύλου και να χώνει βεβιασμένα στις ταινίες γυναικείους ρόλους, με πρωταρχικό σκοπό να εξυπηρετήσει μια ιδεολογία και όχι να γράψει ένα καλό χαρακτήρα, θα έχουμε αποτελέσματα, αντίστοιχα του remake των Ghostbusters. Πρέπει να δίνονται οι ίδιες ευκαιρίες σε όλους τους νέους καλλιτέχνες και δεν πρέπει να τους επιβάλλονται συνθήκες που δεν θέλουν, είτε είναι για την μεγιστοποίηση κερδών είτε για μια ιδεολογική ατζέντα.
Ορέστης
[vc_row][vc_column][thb_gap height=”45″][thb_postcarousel title_position=”bottom-title” columns=”3″ navigation=”true” source=”size:20|post_type:post”][thb_gap height=”45″][/vc_column][/vc_row]
