Λίγο αφότου ολοκλήρωσα την ανάλυση μου για το Justice League, έτυχε να μάθω την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία μιας από τις πιο ταραχώδεις παραγωγές της Disney, η οποία μάλιστα συνάντησε περιέργως παρόμοια θέματα. Και τα δύο project ήταν αρκετά προβληματικά εξαρχής, κυρίως εξαιτίας προηγούμενων ταινιών. Και στις δύο περιπτώσεις οι συνεχείς εντάσεις με το studio και η συνεργασία δύο δημιουργών με αντικρουόμενες ιδέες, οδήγησαν στην αποχώρηση του ενός από τον project, με αυτόν που απομένει να αλλάζει ριζικά την κατεύθυνση του. Η βασική διαφορά όμως είναι ότι τίποτα από αυτά δεν φαίνεται στο τελικό προϊόν της Disney. Αυτή η ταινία ήταν “Ο Αυτοκράτορας έχει κέφια”. Μπορεί να είναι δύσκολο να το φανταστείτε, αλλά το The Emperor’s New Groove ξεκίνησε την παραγωγή του σαν ακόμα ένα μεγαλοπρεπές μιούζικαλ, έφτασε πολύ κοντά στο να ακυρωθεί εντελώς και κατέληξε μια ξεκαρδιστική slapstick κωμωδία, διαφορετική από ό,τι είχε μέχρι τότε να επιδείξει η Disney.
Για όσους χρειάζονται ένα μικρό φρεσκάρισμα μνήμης, στην αυτοκρατορία των Ίνκας, ο απίστευτα εγωιστής και ξιπασμένος αυτοκράτορας Kuzco μεταμορφώνεται σε λάμα από την δολοπλόκα βασιλική του σύμβουλο Yzma. Αφού τον παρατήσει στην επαρχία ο συνεργάτης της Yzma, Kronk, ο αυτοκράτορας αναγκάζεται να συνεννοηθεί με τον χωριάτη Pacha, για να επιστρέψει στο παλάτι του και να γίνει ξανά άνθρωπος. Πριν όμως μάθετε το αρχικό όραμα για την ταινία που όλοι ξέρουμε και αγαπάμε, μια σύντομη ανασκόπηση στην ιστορίας της Disney είναι απαραίτητη.
Αυτή τη στιγμή η Disney είναι ένας κολοσσός της βιομηχανίας του θεάματος και συνεχίζει σταθερά να επεκτείνει την αυτοκρατορία της εξαγοράζοντας τον ανταγωνισμό. Όπως κάθε αυτοκρατορία όμως, πέρασε πρώτα από αρκετά σκαμπανεβάσματα μέχρι να φτάσει εδώ. Στις δεκαετίες των 70s και 80s, ο animation τομέας του studio περνούσε την πιο δύσκολη εποχή του, με ταινίες που αδυνατούσαν να θυμίσουν την παλιά αίγλη της εταιρείας και κατέληγαν σε εισπρακτικές αποτυχίες. Στις περιόδους αυτές, πλέον γνωστές ως η Bronze και Dark Age της Disney, κυριαρχούσαν οι ταινίες του Don Bluth και είναι ο δημιουργικός ανταγωνισμός μαζί του που θα οδηγούσε στην Αναγέννηση του studio με την άφιξη της Μικρής Γοργόνας το 1989. Έπειτα η μια τεράστια επιτυχία έδινε την θέση της στην επόμενη. Από την Πεντάμορφη και το Τέρας στον Αλαντίν και μετά στον Βασιλιά των Λιονταριών, φαινόταν σαν κάθε ταινία που έβγαζε η Disney να ήταν κατευθείαν κλασική.
Η εταιρεία βρίσκεται πάλι στη κορυφή και έχοντας πλέον σα προτεραιότητα το να μεταφέρει ιστορίες από άλλους πολιτισμούς, ξεκινά την παραγωγή της Μουλάν και της Ποκαχόντας. Σε αυτό το κλίμα λοιπόν ο Roger Allers καλείται να μεταφέρει το όραμα του στη μεγάλη οθόνη, ένα ρομαντικό, μουσικό έπος βασισμένο στην μυθολογία των Ίνκας, ονόματι Kingdom of the Sun. Χάρις στην επιτυχία του ως σκηνοθέτης στο Lion King, η Disney υποσχέθηκε στον Allers ελευθερία πάνω στο έργο του, μια υπόσχεση που το studio δεν θα αργούσε να αθετήσει.
Έτσι το 1994 αρχίζει επίσημα η παραγωγή. Αρχικά η έμπνευση για τη βασική ιστορία αντλείται από τον Πρίγκηπα και τον Φτωχό του Mark Twain, ενώ έχει βαθιές συνδέσεις στα πολιτισμικά και πνευματικά στοιχεία των Ίνκας. Η ιστορία αφορά έναν πρίγκηπα και τον μακρινό του ξάδερφο, οι οποίοι είναι σωσίες. Επειδή ο πρίγκηπας κινδυνεύει να τον απαγάγουν, αλλάζει θέσεις με τον ξάδερφο του και μέσα από τις εμπειρίες του ως απλός άνθρωπος μαθαίνει να κυβερνά σωστά. Παράλληλα η Yzma, σε αυτή την εκδοχή ανώτατη ιέρεια, θέλει να καταλάβει το θρόνο και να βυθίσει το βασίλειο στο σκοτάδι, διότι πιστεύει ότι ο ήλιος ευθύνεται για τα γηρατειά και την χαμένη ομορφιά της. Οι ρόλοι του Kuzco και της Yzma είχαν δωθεί από τότε στον David Spade και την Eartha Kitt αντίστοιχα, ενώ το καστ συμπλήρωνε ένας νεαρός Owen Wilson στο ρόλο του σωσία ξαδέρφου και η Carla Gugino ως το love interest του πρωταγωνιστή. Ο Allers αρχικά ήλπιζε σε ένα μιξ χιούμορ, μυθολογίας και ρομάντζου, παρόμοιο με τις προηγούμενες επιτυχίες του studio.
Ενώ η παραγωγή βρίσκεται ακόμα στα πρώτα στάδια, κυκλοφορούν στις κινηματογραφικές αίθουσες η Ποκαχόντας και η Παναγία των Παρισίων, με τα έσοδα τους να μην είναι ενθαρρυντικά. Η Disney φαίνεται να χάνει τη πίστη της στα επικά μιούζικαλ τύπου Broadway, που την έχουν φέρει στη κορυφή και για κακή τύχη του Allers, αυτό είναι ακριβώς το είδος ταινίας που φτιάχνει. Οι παραγωγοί προσθέτουν τον Mark Dindal στην ομάδα από πρώτα κιόλας στάδια του storyboarding, ως co-director, με σκοπό να φέρει κάτι διαφορετικό. Η ύπαρξη δύο σκηνοθετών δεν ήταν διόλου πρωτοφανής, καθώς το animation είναι καθαρά συνεργατικό μέσο και συχνά χρειάζεται ακόμα ένα δημιουργικό μυαλό ώστε να συζητούνται και να ανταλλάσσονται ιδέες. Ο Dindal ήταν πρώην animator της Disney και είχε σκηνοθετήσει για την Warner Bros το Cats Don’t Dance, εισπρακτική αποτυχία μεν, η οποία όμως φανέρωνε το ταλέντο του δημιουργού στη κωμωδία.
Μετά από εναν χρόνο στη παραγωγή, η ομάδα προσεγγίζει τον Sting για να γράψει διάφορα τραγούδια για την ταινία. Άλλωστε τα τραγούδια του Elton John για το Lion King είχαν μείνει αξέχαστα και ο Sting, μετά την αποχώρηση του από τους Police, είχε αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχημένος solo καλλιτέχνης. Επομένως η επιλογή του ήταν αυτονόητη. Επειδή όμως οι παραγωγοί φοβόντουσαν ότι ο Sting δεν είχε ιδέα πόσο μεγάλη και επίπονη θα ήταν μια τέτοια παραγωγή και θα αγανακτούσε εύκολα, επέτρεψαν στην γυναίκα του, Trudie Styler, να καταγράψει τη διαδικασία στο ντοκιμαντέρ The Sweatbox. Οι φόβοι τους εν τέλει δεν ήταν αβάσιμοι, καθώς ο Sting προχωρούσε πολύ πιο γρήγορα από τους υπόλοιπους και αν γνώριζε την πορεία που θα έπαιρνε η παραγωγή εξαρχής, μάλλον δεν θα συμμετείχε ποτέ.
Εκείνη την εποχή, όλες οι ταινίες Disney περνούσαν από πολύχρονες παραγωγές, με ένα σωρό διαφορετικές προσεγγίσεις και ιδέες να αξιολογούνται και να απορρίπτονται, ενώ διοργανώνονταν συνεχώς screenings με ότι ήταν έτοιμο μέχρι τότε. Αυτή ήταν η πραγματικότητα και για το Kingdom of the Sun, όμως στη δική του περίπτωση η παραγωγή προχωρούσε πιο αργά απ’ότι συνήθως. Υπήρχαν συνεχείς συγκρούσεις και εντάσεις με το studio, ενώ στα screenings φαινόταν ότι το κοινό ανταποκρίνεται καλύτερα στα κωμικά κομμάτια του Dindal παρά στα πιο σοβαρά του Allers. Η γνώμη των παραγωγών ήταν οτι η ιστορία είχε υπερβολικά πολλά κομμάτια και γινόταν αχρείαστα περίπλοκη. Η Ύζμα παραδείγματος χάριν θέλει να ανακτήσει τη νεότητα και την ομορφία της, να κρύψει τον ήλιο, να ελέγχει το βασίλειο και να μεταμορφώσει τον πρίγκηπα σε λάμα. Παρότι εξυμνούσαν όλα τα στοιχεία της ταινίας, γι’αυτούς ήταν απλά too much. Ως αποτέλεσμα ο Allers αναγκαζόταν να κόβει όλο και περισσότερα από την ιστορία του.
Εκτός από την μικρή πρόοδο που έχει σημειωθεί, κάποιοι εξωγενείς παράγοντες θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο, οδηγώντας τη παραγωγή στο σημείο καμπής της. Ο αρχιτέκτονας της Αναγέννησης της Disney, Jeffrey Katzenberg, έχει αποχωρήσει χρόνια τώρα από την εταιρεία, αφήνοντας τον Roy Disney και τον Michael Eisner να συγκρούονται για την κυριαρχία. Παράλληλα αναπτύσσονταν νέα studios, όπως η Dreamworks και η Pixar, τα οποία απορροφούσαν τα τοπ ταλέντα της Disney. Αν προσθέσουμε σε αυτά την προσπάθεια αποφυγής της επανάληψης μιας συγκεκριμένης φόρμουλας, έχουμε ένα studio που εκείνη τη περίοδο στερείται ηγεσίας, προσωπικού αλλά και κατεύθυνσης.
Υπό αυτές τις συνθήκες λαμβάνει χώρα ένα καταστροφικό για τη ταινία screening. Οι επικεφαλής του τμήματος animation παίρνουν στην άκρη τους σκηνοθέτες και τους εξηγούν ότι πλέον αμφισβητείται το όραμα του Allers. Χαρακτηριστικά του λένε ότι οι προηγούμενες συνεισφορές του στην εταιρεία είναι ο μόνος λόγος που δεν έχουν σταματήσει τη παραγωγή. Η ομάδα είναι χωρισμένη σε δύο μέτωπα, αυτούς που πιστέυουν ακόμα στην υπάρχουσα ιστορία και επιθυμούν να την βελτιώσουν και αυτούς που βλέπουν τη προοπτική για μια εντελώς διαφορετική ταινία. Οι επικεφαλείς παίρνουν μια ανήκουστη για τα τότε δεδομένα απόφαση και χωρίζουν την ομάδα στα δύο, μια για κάθε σκηνοθέτη, με σκοπό ο καθένας να παρουσιάσει τη δική του εκδοχή. Μια πρακτική που θα συνέχιζε στη Disney μέχρι το 2005 ως απόρροια της έλλειψης ηγεσίας.
Παρότι και οι δύο σκηνοθέτες ένιωθαν άσχημα που κλήθηκαν να ανταγωνιστούν ο ένας τον άλλο, στο τέλος της διαδικασίας συγκέντρωσαν της ομάδες τους στο story room, ώστε να παρουσιάσουν η δουλειά τους. Σε αντίθεση με τον Allers, ο οποίος ανέλυε τις νέες ιδέες του και τις προσαρμογές που επιθυμούσε να κάνει στην ιστορία, η πρόταση του Dindal δεν αφορούσε τόσο τη πλοκή, όσο μια ολοκληρωτική αλλαγή ύφους. Μια στροφή στην absurd κωμωδία, ριζικά διαφορετική όχι μόνο από την ταινία που έφτιαχναν, αλλά και από οποιαδήποτε ταινία Disney μέχρι τότε. Ήταν σαφές στον Allers από τις αντιδράσεις, ποια κατεύθυνση προτιμούσαν οι επικεφαλής.
Θέλοντας να διευκολύνει την θέση όλων στο δωμάτιο και αφού εξέφρασε θετικά σχόλια για την άλλη εκδοχή, αποχώρησε με χάρη από το project. Όπως είπε και ο ίδιος, μπορούσε να παραμείνει στο project ως co-director, αλλά δεν πίστευε ότι είχε τη δύναμη να το κάνει. Έχοντας επενδύσει ήδη τέσσερα χρόνια, σε μια ταινία κατά το 1/3 τελειωμένη, θα του ήταν εξαιρετικά αποκαρδιωτικό. Η ειρωνεία ήταν ότι ό ίδιος είχε ξαναζήσει την ίδια ιστορία λίγα χρόνια πριν, αλλά από τη πλευρά του Dindal, στη παραγωγή του Lion King. Εκεί είχε προστεθεί ως δεύτερος σκηνοθέτης μετά τον George Scribner, ο οποίος έπειτα από αρκετές συγκρούσεις αποχώρησε από το project, επειδή διαφωνούσε με την απόφαση του Allers και του studio να μετατρέψουν την ταινία τύπου ντοκιμαντέρ που είχε αρχικά οραματιστεί σε μιούζικαλ.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις η παραγωγή έμεινε ανενεργή για λίγο καιρό, μέχρι την παρέμβαση του Eisner. O πρόεδρος πλέον της Disney έδωσε δύο βδομάδες στον Dindal και τον παραγωγό της ταινίας, Fullmer, ώστε να ανανεώσουν την ιστορία, ειδάλλως θα έβαζε τέλος στη παραγωγή. Με τις αλλαγές τους το 1999 μεταμορφώνεται το μεγαλοπρεπές, επικό μιούζικαλ Kingdom of the Sun στην παιχνιδιάρικη buddy κωμωδία The Emperor’s New Groove. Ο Eisner εγκρίνει τη νέα κατεύθυνση, αλλά η ομάδα έχει μόλις ένα χρόνο για να φτιάξει την ταινία πρακτικά από την αρχή. Ο λόγος; Δεν μπορεί να αλλάξει η ημερομηνία κυκλοφορίας διότι υπάρχει συμφωνία με τα McDonald’s για Happy Meal.
Από την παλιά ταινία διατηρούνται μόνο τα πιο δυνατά της στοιχεία, δηλαδή οι χαρακτήρες του Kuzco και της Yzma. Τα κίνητρα της τελευταίας αλλάζουν και η κατεύθυνση της γίνεται ακόμα πιο κωμική, με την Eartha Kitt να ανταποκρίνεται εξαιρετικά καλά, αφού αυτή έχει προσδώσει άλλωστε όλη την προσωπικότητα του χαρακτήρα. Ο μακρινός ξάδερφος αντικαθίσταται με τον Pacha, ο οποίος λειτουργεί σαν τη πλήρη αντίθεση του Kuzco, αλλά και ως η πατρική φιγούρα που του λείπει. Ποιος καλύτερος λοιπόν για αυτό το ρόλο από τον John Goodman; Επίσης προστίθεται ο απολαυστικά διασκεδαστικός χαρακτήρας του Kronk, ενδεικτικός της ατμόσφαιρας που επικρατούσε πια στο story room.
Προφανώς η αναβίωση ενός τέτοιου project σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα απαιτεί παράλογα μεγάλη προσπάθεια, μόχθο και στρές από κάθε μέλος της ομάδας. Παρόλα αυτά η στενότητα των χρονικών περιθωρίων ωφέλησε τον Dindal, διότι δεν υπήρχε πλέον χρόνος να αμφισβητήται το κάθε τι. Τίποτα δεν ήταν υπερβολικά τρελό ή αστείο για να μπει στη ταινία. Έτσι μόλις η κατεύθυνση είχε κλειδώσει το story room μετατράπηκε σε παιδική χαρά, με ένα σωρό τρελά concept, αυθόρμητες ιδέες και πρωτότυπα αστεία να δημιουργούν ένα δημιουργικό χάος, μια κάφρικη ενέργεια που βγαίνει στο τελικό φιλμ.
Όπως ήταν φυσικό, ο Owen Wilson και η Carla Gugino αποχωρούν από τη ταινία, αφού οι χαρακτήρες τους δεν υπάρχουν πια. Τι γίνεται όμως με τον Sting; Στον διάσημο τραγουδιστή άρεσε η ιδέα του να συνθέσει τραγούδια για ένα επικό μιούζικαλ και ήταν πολύ ευχαριστημένος με το Kingdom of the Sun. Δεν έδειχνε αντίστοιχο ενδιαφέρον στην καθαρά κωμική πια ταινία και προσπάθησε να παραιτηθεί αρκετές φορές. Οι παραγωγοί όμως ήταν αποφασισμένοι να τον κρατήσουν στο project, πράγμα που εν τέλει κατάφεραν. Ακόμα και αν του έκοψαν τα περισσότερα τραγούδια, που είχε γράψει αρχικά για την ταινία. Το ύφος και η πλοκή ήταν πλέον τόσο διαφορετικά, που τα τραγούδια του δυστυχώς δεν κολλούσαν.
Η μεγαλύτερη απώλεια από αυτή την απόφαση ήταν το εξαιρετικό τραγούδι της Yzma, Snuff out the Light. Η ανάγκη να δικαιολογήσω κάπως στον εαυτό μου ότι ακούω πλέον αυτό το τραγούδι 10 φορές την ημέρα, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους ύπαρξης αυτού του άρθρου. Αναμφισβήτητα θα κέρδιζε μια θέση στο πάνθεον των αξέχαστων Disney villain songs, μαζί με το Be Prepared και το Poor Unfortunate Souls, χάρις στον φοβερά ενεργητικό και πιασάρικο ρυθμό του, αλλά και στην δυναμική που του προσδίδει η ερμηνεία της Eartha Kitt. Τουλάχιστον ήταν παρήγορο για τον Sting ότι το τραγούδι του στους τίτλους τέλους προτάθηκε με Όσκαρ.
Όπως γνωρίζετε ήδη, το τελικό προϊόν ήταν αρκετά πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της Disney, όποτε το studio δεν ήξερε τι ακριβώς να κάνει με αυτό. Το άφησε λοιπόν στη μοίρα του, χωρίς ιδιαίτερο promotion, να κυκλοφορήσει στις 10 Δεκεμβρίου του 2000, έπειτα από περίπου έξι χρόνια παραγωγής. Η ταινία δεν ανταποκρίθηκε στις δυνατότητές της εισπρακτικά, συγκεντρώνοντας σχεδόν 170 εκατομμύρια στο διεθνές box office, νούμερο που θύμιζε τις χειρότερες περιόδους της Disney. Το μεγαλύτερο εμπόδιο της ήταν δυστυχώς το ίδιο το studio, αφού την έβαλε να κοντραριστεί με την επίσης δική της πολυδιαφημισμένη live-action ταινία 102 Dalmatians, καθώς και με το How the Grinch Stole Christmas. Κι όμως η ταινία κατάφερε να σημειώσει αναπάντεχη επιτυχία στις οικιακές πωλήσεις, όταν αυτές έπαιζαν ακόμα κάποιο ρόλο. Μάλιστα η επιτυχία ήταν αρκετά μεγάλη, ώστε να γυριστεί ένα μέτριο σίκουελ και μια σειρά για τα μαθητικά χρόνια του Kuzco, που λογικά όσοι συντονιζόσασταν στη NET μετά το σχολείο ακόμα θυμάστε.
Από μια άποψη το Emperor’s New Groove ήταν μπροστά από την εποχή του, καθώς αποτέλεσε προπομπό της αλλαγής στο χώρο του animation, από τα θεαματικά μιούζικαλ τύπου Broadway, στις καθαρά κωμικές ταινίες που θα κυριαρχούσαν την ερχόμενη δεκαετία, όπως ο Shrek και το Ice Age. Πρόκειται για μια ταινία που αρνείται πεισματικά να πάρει τον εαυτό της στα σοβαρά, χωρίς όμως αυτό να αποσπά από την αναπτυσσόμενη φιλία ανάμεσα στον Kuzco και τον Pacha, που αποτελεί το συναισθηματικό κέντρο της ιστορίας. Ειλικρινά δεν νομίζω ότι χορταίνει κανείς να βλέπει την απολαυστικά υπερβολική Yzma και το μποντιμπιλντερά με μυαλό μικρού παιδιού που είναι ο Kronk. Όλες οι φωνητικές ερμηνείες είναι ιδανικές και μαζί με το άψογο κωμικό timing και τα αμέτρητα slapstick αστεία, συνεισφέρουν σε μια ξεκαρδιστική κωμωδία που θυμίζει τα κλασικά Looney Tunes. Ακόμα και τώρα, είκοσι χρόνια μετά τη κυκλοφορία του, το Emperor’s ζει στο χώρο του internet μέσα από τα memes, χάρις στα πρωτότυπα gags και τους αξέχαστους χαρακτήρες του.
Το μόνο που φαίνεται να παραμένει από την προηγούμενη εκδοχή της ταινίας είναι η επική κλίμακα που δίνει το animation, ειδικά στο παλάτι του Kuzco. Για τα δεδομένα μιας χαζοχαρούμενης κωμωδίας, τα σχέδια είναι απίστευτα λεπτομερή και εντυπωσιακά και τα χρώματα ατμοσφαιρικά, φανερώνοντας έστω και λίγο την προηγούμενη κατεύθυνση του project. Όλοι όσοι δούλεψαν στην παραγωγή του Kingdom of the Sun μιλούσαν για μια εξαιρετική, συναρπαστική ταινία, αντίστοιχη του Lion King. Είναι πραγματικά κρίμα που ένας δημιουργός έχασε τον έλεγχο του φιλόδοξου έργου του, για το οποίο μόχθησε τόσα χρόνια, μόνο και μόνο για να το δει να μεταμορφώνεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι φυσικό κάποιος να αναρωτιέται τι θα είχε γίνει, αν είχε επιτραπεί στον Allers να κάνει τη ταινία που αυτός ήθελε. Παρότι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να λάβουμε απάντηση σε αυτό το ερώτημα, πιστεύω ότι μπορούμε τουλάχιστον να είμαστε ικανοποιημένοι με την ταινία που τελικά είδαμε. Μετά από τοσα χρόνια στο development hell, είναι ελάχιστες οι ταινίες που απλά καταφέρνουν να κυλοφορήσουν ολοκληρωμένες, πόσο μάλλον να είναι τόσο καλές.
Υπάρχει όμως μια ολοκληρωμένη ταινία, που η Disney απλά δεν θέλει να δούμε, το προαναφερθέν ντοκιμαντέρ The Sweatbox. Αν και ξεκίνησε σαν απλό υλικό προώθησης της ταινίας, η καταγραφή της Styler εξελίχθηκε σε μια ξεκαρδιστική, συνάμα θλιβερή, αλλά πάνω απ’όλα ειλικρινής ματιά στα παρασκήνια μιας ταινίας animation. Θυμίζοντας μας το πόση προσπάθεια, άγχος, εντάσεις, χαρά, δημιουργικότητα και στεναχώρια υπάρχουν καμιά φορά πίσω από τις ταινίες που βλέπουμε. Μολονότι παράνομα αντίγραφα κάνουν περιοδικώς την εμφάνιση τους στο ίντερνετ, η Disney διατηρεί τα δικαιώματα του ντοκιμαντέρ και δεν το έχει κάνει ποτέ διαθέσιμο στο κοινό, κάτι το οποίο μάλλον δεν θα αλλάξει σύντομα. Δεν νομίζω άλλωστε το studio να θέλει να διαλύσει την ψευδαίσθηση, δείχνοντας ότι τα παρασκήνια του μαγικού βασιλείου του δεν είναι πάντα τόσο μαγευτικά.
