-Δεν ξέρεις ότι απαγορεύεται να παρκάρεις εκεί;
-Το ξέρω. Δεν θα το αφήσω για πολύ.
-Μάλλον ο δάσκαλος οδήγησης δεν θα σου έμαθε ότι αυτό απαγορεύεται!
-Δεν έχω δίπλωμα οδήγησης εγώ. (με φανερή δόση ειρωνείας)
-Δεν χρειάζεται να έχεις δίπλωμα αλλά μια στοιχειώδη μόρφωση.
-Και φιλότιμο…
Αυτή ήταν η στιχομυθία που είχα πρόσφατα περιμένοντας κάτω από το σπίτι μου, όταν κάποιος πάρκαρε το αυτοκίνητο του στη γωνία του τετραγώνου κλείνοντας τη διέλευση σε πεζούς αλλά και ανθρώπους που κυκλοφορούν με αναπηρικά καροτσάκια. Ομολογώ πως με παραξένεψε η τελευταία του απάντηση. Ξέρει άραγε τι σημαίνει φιλότιμο;
φιλότιμο (ορισμός): το χαρακτηριστικό εκείνου που είναι συχνά υπέρ το δέον συνεπής προς τις υποχρεώσεις του, που πρόθυμα εκτελεί τα καθήκοντά του, με ευσυνειδησία, εκείνου που δεν θέλει να δίνει δικαιώματα να θιγεί η τιμή και η υπόληψή του, αξιοπρέπεια, τιμή, περηφάνια, καλώς εννοούμενος εγωισμός
Η λέξη αυτή έχει αρχαίες ελληνικές ρίζες και είναι σχεδόν αδύνατο να μεταφραστεί επαρκώς, γιατί περιγράφει ένα σύνθετο πλέγμα αρετών. Κάποτε η κοινωνία μας ήταν δομημένη πάνω σε αυτή την έννοια. Σήμερα δυστυχώς, όπως αυτός ο κύριος έτσι και ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας έχει ξεχάσει τη σημασία της έννοιας του φιλότιμου. Το χειρότερο όμως είναι ότι πολλοί συμπολίτες μας όχι μόνο δεν διαθέτουν αυτή την αρετή, αλλά έχουν και την τάση να διαστρεβλώνουν την έννοια της (όπως και πλήθους άλλων λέξεων).
Αναρωτιέμαι αν κάποιος που δεν σέβεται ένα βασικό κανόνα του κώδικα οδικής κυκλοφορίας και όταν του επισημαίνεις το λάθος του σου απαντά με φθηνές δικαιολογίες έχει φιλότιμο. Και φυσικά κάνοντας μια βόλτα με το αυτοκίνητο στους δρόμους οποιασδήποτε ελληνικής πόλης, ειδικά το καλοκαίρι, θα συναντήσεις εκατοντάδες παρόμοιες περιπτώσεις. Θα πει κανείς, από εκεί φαίνεται η προσωπικότητα και το φιλότιμο ενός ανθρώπου; Θα έλεγα ότι είναι ένα πολύ αντιπροσωπευτικό πρώτο δείγμα.
Ένας μορφωμένος ή φιλότιμος άνθρωπος θα ζητούσε ίσως συγγνώμη και θα πήγαινε να αφήσει το αμάξι του σε κάποιο σημείο που επιτρέπεται. Ακόμα και αν η δουλειά που είχε ήταν υπόθεση μερικών λεπτών. Χωρίς δικαιολογίες και ειρωνείες. Ένας άνθρωπος που σέβεται πρώτα από όλα το εαυτό του, θα σκεφτόταν και τους συνανθρώπους του που θα δυσκολευτούν ή θα περιοριστούν λόγω μιας ασυνειδησίας του.
Οι Έλληνες έχουν χάσει το φιλότιμο τους από τότε που «αγωνίζονται» για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα τους αλλά αγνοούν τις υποχρεώσεις τους. Διαδηλώνουν για τις μειοψηφίες, αλλά κατά τα άλλα ζουν χωρίς να νοιάζονται γι ’αυτές. Διεκδικούν το δίκιο τους, αλλά καταπατούν το δίκαιο του διπλανού τους. Θέλουν να προοδεύουν, αλλά ζηλοφθονούν με τις επιτυχίες των άλλων. Θέλουν να τους σέβονται, αλλά αυτοί δεν σέβονται κανέναν και τίποτα.
Δεν ξέρω τι είναι χειρότερο. Οι διαστρεβλωμένες ιδέες τους ή ημιμάθεια ορισμένων εξ αυτών; Νομίζω αυτά τα δύο συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Η ημιμάθεια και η έλλειψη παιδείας ωθεί τον άνθρωπο να έχει λανθασμένες αντιλήψεις για την ζωή και για το τι είναι ηθικά σωστό. Από την άλλη οι ιδέες αυτές όταν εφαρμόζονται και επαναλαμβάνονται, πολλές φορές με την ανοχή των υπολοίπων, γίνονται συνήθεια και εξαπλώνονται.
Σκηνή από την κλασσική ελληνική κωμική ταινία “Υπάρχει και Φιλότιμο” της Φίνος Φιλμ.
Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με την κακή νοοτροπία του λαού μας σε θέματα της καθημερινής ζωής και στην καθημερινή συμπεριφορά, δημιουργεί ένα περίεργο κλίμα μεταξύ των πολιτών. Νεύρα, καυγάδες, λογομαχίες, ασέβεια προς τον συνάνθρωπο αλλά και την δημόσια περιουσία, είναι μόνο μερικά δείγματα συμπεριφοράς σημαντικής μερίδας της κοινωνίας.
Η ανοχή όμως πρέπει να σταματήσει άμεσα. Δεν αρκεί να καταδικάζουμε τέτοιες πράξεις ή να δίνουμε οι ίδιοι το καλό παράδειγμα. Το πρόβλημα είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στις συνειδήσεις μας, που χρειάζεται πιο δραστικά μέτρα. Θεωρώ ότι ο καλύτερος τρόπος να εκλείψουν τέτοιες συμπεριφορές, είναι ο καθένας όταν βλέπει μια λανθασμένη ή κοινωνικά μη αποδεκτή συμπεριφορά να επεμβαίνει με μια ευγενική σύσταση ή μια πιο αυστηρή παρατήρηση. Από εκεί και πέρα σε περίπτωση διαλόγου, το μόνο που χρειάζεται είναι ψυχραιμία και σωστά επιχειρήματα χωρίς να πέφτει κανείς στην παγίδα του αντίλογου ή του θυμού. Αν η άλλη πλευρά είναι ανένδοτη τότε απλά εγκαταλείπεις. Όπως έχει πει και ο Mark Twain: «Ποτέ μην τα βάζεις με ηλίθιους. Είναι βέβαιο ότι θα σε ρίξουν στο επίπεδο τους και έπειτα θα σε νικήσουν λόγω πείρας.»
Βασίλης Μπουρολιάς
[vc_row][vc_column][thb_gap height=”45″][thb_postcarousel title_position=”bottom-title” columns=”3″ navigation=”true” source=”size:20|post_type:post”][thb_gap height=”45″][/vc_column][/vc_row]
